Binnenland
do 27 jul 2006, 05:30
Eiwit herstelt schade aan DNA door straling
door René Steenhorst
MAASTRICHT -
Nederlandse en Canadese wetenschappers hebben ontdekt hoe het menselijk DNA zich herstelt van schade opgelopen door ultraviolette (uv-)straling, bijvoorbeeld van de zon. Ze weten nu dat de reparateur van het erfelijk materiaal van de mens feitelijk een eiwit is, ‘ubiquitine’ genaamd, dat van nature in alle levende wezens voorkomt. Maar dat dit eiwit ook de bouwstenen van het menselijk leven kon helpen herstellen was tot nu toe onbekend.
Waar de onderzoekers van het Maastro Laboratory in Maastricht en het Ottawa Health Research Institute thans achter zijn gekomen, is, dat het genoemde eiwit een beschermend ‘verband’ van langgerekte eiwitketens legt ter hoogte van de beschadiging in het DNA. Achter dit dekzeil van eiwitten kunnen de herstelmechanismen die zich in de menselijke cel bevinden in actie komen voor de restoratiewerkzaamheden.
De ontdekking, gepubliceerd in het belangwekkende internationale tijdschrift voor genetica, ‘PLoS Genetics’, kan in de toekomst van belang zijn bij de ontwikkeling van mogelijkheden om schade aan het DNA, als gevolg van invloeden van buitenaf, zoals uv-zonnestraling, te herstellen. Ook bij de reparatie van dit soort schade door anti-kankermiddelen, zoals chemotherapeutica, zou de Nederlands-Canadese vinding mogelijk een rol kunnen spelen. Van sommige van deze middelen die gebruikt worden in de behandeling van vormen van kanker, zoals huidkanker, is al langer bekend dat zij het DNA van cellen kunnen beschadigen.
DNA is opgeslagen in de kern van iedere cel. Bij elke deling van de cel worden de genetische eigenschappen doorgegeven aan telkens nieuwgevormde dochtercellen. Het DNA kan evenwel door allerlei externe factoren beschadigd raken. Wanneer het herstelsysteem in de cel hier níet op reageert, dan bestaat de kans dat het beschadigde DNA keer op keer wordt doorgegeven aan nieuwe cellen, met alle gevolgen van dien. Fouten die zó ontstaan en door te ernstige schade niet konden worden hersteld, kunnen er uiteindelijk toe leiden dat gezonde cellen veranderen in kwaadaardige cellen, en zo de basis leggen voor het begin van kanker.
