(Piet paulusma.. )
Rupsenplaag teistert Nederland
Koude winters en een warme aprilmaand. Dan is het steevast raak. Het zijn de ideale omstandigheden voor een ware explosie van rupsen die zich vervolgens gretig te goed doen aan de verse blaadjes in de bossen.
Lokaal kan dat de omvang van een plaag aannemen, zoals nu het geval is, maar zorgelijk of gevaarlijk is het allemaal niet volgens de meeste deskundigen. En over een week is het allemaal weer voorbij.
Rupsen vreten Veluwse bossen kaal, waarschuwde bioloog Arnold van Vliet gisteren in deze krant. Hij bestudeert jaarlijks terugkerende verschijnselen in de natuur. De reacties op zijn constatering zijn verdeeld. “Het is lastig voor wandelaars, meer niet”, zegt Dick Groenendijk van de Vlinderstichting. “Maar voor de vogels is het feest. Die hebben eten in overvloed voor hun jongen.”
Staatsbosbeheer is dezelfde mening toegedaan. “Het klinkt nogal rampzalig als je leest dat rupsen Veluwse bossen kaal eten, maar we hebben het hier over een puur natuurlijk proces. De bomen komen wat later in het blad, maar het komt vanzelf wel weer goed.”
Nationaal Park De Hoge Veluwe spreekt nadrukkelijk wel van een plaag en is bezorgd over het lot van de honderden getroffen bomen.
In Nederland leven ongeveer 2000 soorten vlinders. De rupsen die zich nu massaal te goed doen aan de blaadjes in de bossen – veelal eiken, maar ook populieren, iepen, esdoorns en beuken – zijn vooral van de kleine en grote wintervlinder en van de groene eikenbladroller.
Dat er juist nu meldingen komen over enorme aantallen rupsen in de bossen verbaast Dick Groenendijk niet. “Dit gebeurt elk voorjaar, maar de mate waarin wisselt. Volgens mij komt dat door een combinatie van een koude winter en een warme aprilmaand. Die hadden we ook in 2008 en 2009 en ook toen kwamen er meldingen van kaalgevreten bossen.”
Groenendijk weet dat het er vervelend uitziet als rupsen door het bos zijn gekropen. “Het is voor wandelaars ook vervelend als ze steeds draadjes in een gezicht krijgen of onder de rupsen zitten. Het is lastig, maar absoluut niet gevaarlijk voor de gezondheid. Je krijgt er helemaal niets van.”
De bomen kunnen het loodje leggen, maar de schade valt over het algemeen mee. “Als dezelfde boom jaar in jaar uit getroffen zou worden, kan hij er onder door gaan, maar dat is niet het geval. De plaag is altijd heel lokaal.”
Voor trek- en broedvogels is een grote populatie rupsen in de meimaand een zegen. “Vogels als vinken, koolmezen en bonte vliegenvangers hebben veel dierlijke eiwitten nodig om hun jongen groot te brengen. Die voeden ze daarom met rupsen en die zijn er dus in overvloed.”
Voor Groenendijk is de slotconclusie eenvoudig. “Dit hoort gewoon bij een gezond ecosysteem. Af en toe heb je een explosie van rupsen.”
Bart Boers van Nationaal Park De Hoge Veluwe maakt zich meer zorgen. “We vragen ons wel af hoe lang de bomen dit volhouden. De rupsenplaag is een aanslag op hun vitaliteit en wij zien de afgelopen jaren toch wel dezelfde bomen er onder zitten. Vooral inlandse en Amerikaanse eik zijn geliefd, maar ook de beuken die er tussen staan zitten er onder. De hongersnood is blijkbaar groot onder rupsen. Hele lanen zijn kaal gegeten.”
Voor Boers was de plaag niet echt een verrassing. “Toen ik in december grote aantallen vlinders zag tussen de bomen, wist ik het al.”
