Mens versus vulkaan is strijd die we niet kunnen winnen
Met onze moderne technologie trekken we ons niet veel aan van wat er op deze wereld gebeurt. Zelfs de klimaatverandering boezemt geen angst meer in. Maar toch is er één strijd die we niet kunnen winnen en dat hebben we de voorbije maanden moeten ondervinden. Tegen vulkanen en aardbevingen staan we machteloos.
Het ironische van de hele kwestie: hoewel een vulkaan veel CO2-uitstoot volgt er vaak een periode van global cooling. Onze planeet heeft zo in april eigenhandig de opwarming van het klimaat alvast één week aan banden gelegd
Pinatubo vanuit de lucht
Op het einde zullen we altijd onze meerdere moeten erkennen als onze planeet zijn verwoestende krachten bovenhaalt. Aardbevingen richtten dit jaar al zware schade aan in Haïti, Chili en China, om maar enkele plaatsen op te noemen. Het aantal dodelijke slachtoffers loopt al in de honderdduizenden. En dan moest een zekere Eyjafjallajokull nog wakker worden.
Niets aan te doen
Net als bij een aardbeving kunnen we niets doen tegen een vulkaanuitbarsting. We kunnen er nu eenmaal geen kurk in stoppen. Eyjafjallajokull legt grote delen van Europa nu al ruim een maand lam. Regelmatig worden luchthavens gesloten omdat vliegtuigen niet door een aswolk mogen vliegen. Het kost de toeristische sector en de luchtvaart een hoop geld.
Het is ongelooflijk hoe één vulkaan onophoudelijk zoveel as de lucht in kan spuwen. De voorbije weken zonden geologen bovendien waarschuwingen uit. IJsland is een vulkanisch gebied en Eyjafjallajokull heeft nog verschillende broertjes en zusjes die de komende jaren ook zouden moeten uitbarsten. De huidige vulkaanuitbarsting zou bovendien ook nog maanden kunnen duren.
Pinatubo
Toch is het niet de eerste keer dat onze planeet voor beangstigende taferelen zorgt rond een vulkaan. In 1991 barstte de Pinatubo uit op de Filipijnen. Dat is de zwaarste uitbarsting die we ons in de geschiedenis van de mens kunnen herinneren. Zwavel en as deden de gemiddelde temperatuur op de wereld met één graad Fahrenheit dalen, omdat het zonlicht het aardoppervlak moeilijker bereikte.
Pinatubo eiste ook menselijke slachtoffers. Ongeveer 800 mensen stierven in huizen die instortten onder vochtige, hete as. En natuurlijk werden natuur- en landbouwgebieden eveneens zwaar getroffen. Maar de vulkaan is ook een bewijs van hoe snel iets op onze planeet kan veranderen: in 1991 was Pinatubo nog rampgebied, nu is het een toeristische trekpleister.
De doemtheorie van Toba
Nog straffer is het verhaal van vulkaan Toba in Indonesië. Die zou volgens wetenschappers 75.000 jaar geleden een superuitbarsting veroorzaakt hebben die de hele mensheid op z'n knieën bracht. Er kwam een vulkanische winter die liefst zes jaar duurde. Dat de uitbarsting catastrofaal was is zeker. Maar sommige wetenschappers denken dat de mens door deze uitbarsting bijna was uitgestorven.
Volgens de doemtheorie zou de homo sapiens in de ijskoude vulkanische winter gereduceerd zijn tot enkele duizenden exemplaren. Maar net in deze periode zou de mens geleerd hebben samen te werken. En zo zou de genetische basis gelegd zijn om de neanderthaler en de homo erectus te overmeesteren. De theorie kan de beperkte genetische diversiteit bij de homo sapiens verklaren, hoewel er ook tegenstanders van de theorie zijn. Het goede nieuws: de krater van Toba is intussen een vreedzaam meer geworden.
Global cooling
Tegen een vulkaanuitbarsting kunnen we dus niets beginnen. Als moeder Aarde haar krachten ontbindt, kunnen we alleen maar proberen overleven. Ook vulkanen onder water kunnen verwoestende gevolgen hebben. Het ironische van de hele kwestie: hoewel een vulkaan veel CO2-uitstoot volgt er vaak een periode van global cooling. Onze planeet heeft zo in april eigenhandig de opwarming van het klimaat alvast één week aan banden gelegd. (gb)
