Magnetisch veld aan de wandel
Elke 500.000 jaar keert het magnetisch veld van de aarde om. Het laatste veldomkering is 780.000 jaar geleden. Gaat het nu gebeuren?
Er is een stukje ruimte waar astronauten niet graag komen. Als de Hubble Space Telescope door dit gebied vliegt – en dat gebeurt meerdere keren per dag – schakelt Nasa de elektronica op “stand by”. Het International Space Station is uitgerust met speciale schilden om in dit gebied geen schade op te lopen.
De South Atlantic Anomaly, zo noemen geologen deze ‘Bermuda Driehoek in de ruimte’, die ligt boven het zuiden van de Atlantische Oceaan. Hier is de kosmische straling een paar honderd kilometer boven de aarde is zó sterk dat het gevaarlijk kan zijn er doorheen te vliegen. Dit is te wijten aan het compleet gestoorde magnetisch veld van de aarde op deze plek.
De South Atantic Anomaly op een kaart. De rode vlek duidt op een toename van straling.
Het magnetische veld dat onze planeet omringt, is een fantastisch natuurlijk fenomeen. Het beschermt ons tegen hoog-energetische deeltjes uit de ruimte. Als een grote magneet trekt het magnetisch veld deze deeltjes weg van de aarde, zodat we hier kunnen leven zonder allerlei stralingsziektes te krijgen. Bijkomend voordeel: met een kompas (die door het veld wordt aangetrokken) weet je altijd wat het noorden is.
Maar het magnetisch veld van de aarde is geen constante. Het ‘wandelt‘, fluctueert, wordt zwakker en dan weer sterker. Wetenschappers denken zelfs dat het iedere half miljoen jaar compleet omkeert. Noord wordt dan zuid en omgekeerd. De laatste keer is nu 780 duizend jaar geleden, dus we zijn flink aan de beurt voor een nieuwe omkering.
De Zuid-Atlantische Anomalie lijkt dat te bevestigen. Tussen Kaapstad en Buenos Aires heeft ons magnetische schild een gat, het is aanzienlijk zwakker dan je op deze plek zou verwachten. Volgens wetenschappers kan dat een aanwijzing zijn dat het magnetisch aan het omkeren is. De anomalie gedraagt zich namelijk alsof zij op het noordelijk halfrond ligt, in plaats van op het zuidelijke.
Allerlei onderzoekers hebben zich nu op de anomalie gestort om te kijken of het inderdaad een aanwijzing is dat we straks kompassen hebben die naar het zuiden wijzen, in plaats van naar het noorden. Mocht dat zo zijn, en de aanwijzingen dat er iets gaat gebeuren zijn sterk, dan staat ons leven op zijn kop. Het Noorderlicht is dan ineens dagelijks in Nederland en België te zien, communicatie via radio wordt veel moeilijker en satellieten kunnen uitvallen.
