Waar geloofden de Inca´s in?
De Inca's hadden een heel groot rijk en daarom was het rijk opgesplitst in kleine provincies en over elke provincie had een gouverneur het voor het zeggen.
Toch was het lastig om te weten wat er overal in het Inca rijk gebeurde. Daarom hadden de Inca's wegen aangelegd die door het hele rijk liepen. Er werden tunnels gegraven, zodat de mensen door bergen konden en over rivieren over ravijnen werden bruggen gebouwd. De wegen werden door iedereen gebruikt. Het wiel was nog niet uitgevonden en daarom gebeurde alles lopend of per lama.
Als je in het rijk woonde moest je ook belasting betalen. De meeste mensen betaalden hun belasting in natura. Hiermee wordt bedoeld dat de mensen iets moeten doen om het missende geldbedrag te compenseren, sommige mensen werkten in de goudmijnen, andere mensen stonden een deel van hun oogst af en weer anderen werkten voor de koning (bijvoorbeeld als boodschapper).
Zo had iedereen dus een taak. De Inca's vonden het niet erg om het geld af te staan aan hun koning, omdat ze geloofden dat hun koning een zoon van de zon en de maan was, en voor de Inca's waren de zon en de maan de allerbelangrijkste goden.
Dus de koning was ook een god en werd als een god behandelt.
De Incakoningen waren gekend onder diverse titels, zoals "Sapa Inca," "Capac Apu," en "Intip Cori." Meestal werd de koning ‘De Inca’ genoemd.
De lijst van de 13 Incaheersers is - in volgorde - als volgt:
1. Manco Capac
2. Sinchi Roca
3. Lloque Yupanqui
4. Maita Capac
5. Capac Yupanqui
6. Inca Roca
7. Yahuar Huacac
8. Inca Viracocha
9. Pachacuti-Inca-Yupanqui
10. Topa Inca Yupanqui
11. Huayna Capac
12. Huascar
13. Atahuallpa
Het plaatje hierboven laat de afbeelding zien van de stichter van de Inca´s:Manco Capac. Manca Capac begon met de Inca dynastie.
Er bestaan diverse verhalen over het ontstaan van de Inca's. Meestal gaan ze over Manco Capac en zijn broers en zusters die komen uit de grotten van Pacariqtambo of van het Titicacameer om Cuzco op te richten.
Het Incarijk bleef klein en was gedurende eeuwen niet belangrijker qua omvang en macht dan de buurvolkeren in de Peruaanse hoogvlaktes.
Het was slechts bij de negende Inca, Pachacuti, dat de expansie van het Incarijk een aanvang nam en een echt keizerrijk werd. In feite, volgens de traditionele overlevering werd het meeste Incaland veroverd gedurende de regeringen van Pachacuti en zijn zoon, Topa Inca.
Bijkomend werd een klein stukje land veroverd gedurende de regering van de elfde Inca, Huayna Capac.
Wie de laatste (onafhankelijke) Inca was is nog steeds onderwerp van discussie: nadat Huayna Capac gestorven was in 1527, begonnen twee van zijn zonen, Huascar en Atahuallpa, een successieoorlog. Huascar had de steun van de sociale bovenlagen van de Inca's te Cuzco, terwijl Atahuallpa eerder de legeraanvoerder was van een machtig leger dat jaren had gevochten in Ecuador onder Huayna Capac.
Toen de Spaanse veroveraars aan land kwamen had Atahuallpa de bovenhand, en hij zou waarschijnlijk het rijk volledig gecontroleerd hebben als de Spanjaarden niet waren binnengevallen.
De Inca’s zaten op zeer grote hoogten, zonder luchtvervuiling. Op deze hoogte was de hemel goed zichtbaar: de melkweg zal zeer helder geweest zijn en elke ster goed zichtbaar.
De inca's observeerden de bewegingen van zon en maan en melkweg, waarin ze naast de lichtobjecten ook de 'donkere wolken'(ruimte tussen de sterren) bekeken. De belangrijkste sterrengroep was de Plejaden, die geassocieerd werden met de maïs teelt.
De Inca’s hadden veel last van aardbevingen en droogte. De Inca geloofde dat de goden deze gebeurtenissen veroorzaakten wanneer zij niet aan hen gehoorzaamden.
De Inca’s hadden een polytheïstische godsdienst, dat wil zeggen dat zij in vele goden geloofden. Goden waren heel belangrijk voor de Inca’s. De Inca’s geloofde dat alles dat gebeurde voor een reden en door de goden werd veroorzaakt. Zij geloofden dat de goden alles en iedereen bestuurde aan hen te behagen.
Om de goden te behagen, verrichtte de Inca’s herhaaldelijk offers. Het geofferde was dieren, voedsel en zelfs mensen. Meer dan honderd kinderen werden aan de juiste god ieder jaar geofferd. Goden waren een belangrijk aspect aan de Inca godsdienst. De Inca’s vereerden vele goden net zoals de Grieken, Romeinen en Egyptenaren. Zij vereerden zes Hoofdgoden: Inti, Viracocha, Mama Quilla, Pachamama, Illapa, Collier.
Inti was de zonnegod . Inti bestuurde iedereen net zoals Zeus met de Grieken deed. Zijn assistenten waren de aarde , maan , sterren, zee en dondergoden.
Hier zijn sommige voorbeelden van de goden en wat zij bestuurden:
Viracocha was de schepper god- omdat hij alle goden, aarde en mensen creëerde
Mama Quilla- maan god/ moeder van alle goden
Mictlantecuhtli- god van de doden
Hutzilopochtl- oorlog god
Tipe Totec- god van bron en vegetatie
Tlaloc- god van regen en Landbouwvruchtbaarheid
Quetzalcoatl- god van natuur
Pachamama- god van de aarde
Illapa- god van donder
Colliur- god van de sterren
De Inca’s geloofde dat elk god met sommige kenmerken van de natuur of natuurlijke macht verbonden werd. Zij vereerden hoofdzakelijk Landbouwgoden en godinnen. Zij vroegen hun goden voor goed gewas, gezondheid en hun welzijn.
De manier van inca leven is nog duidelijk te merken in het moderne Peru, waar de Inca’s geleefd hebben. Zelfs al probeerden de gehate Spanjaarden het hele inca volk uit te roeien, bestaan er nog steeds enige afstammelingen van de inca’s . vooral de manier van landbouw bedrijven en de klederdracht wordt vandaag de dag nog veel gebruikt. 95% van de mensen in Peru is Romein Katholiek.
Er zijn echter nog vele katholieke indianen die de oorspronkelijke Inca goden vereren.
Zoals al gezegd waren de zon, de maan, en de sterren erg balngrijk voor de inca’s.
De belangrijkste hemellichamen die de inca's nauwkeurig bestudeerden waren:
De Zon:
aan de hand van bewegingen van de zon werden de twee belangrijkste rituele data van het jaar berekend: de zomer- en de winter wende, respectievelijk Capac Raymi (het inca midzomerfeest in december op het zuidelijk halfrond ter ere van de zonnegod)en Inti Raymi (het Inca midwinterfeest in juni.
Voor het observeren en vastleggen van de beweging en de cyclus van de zon gebruikte men speciale stenen platforms: Intihuatana.
(plaatjenummer5) (plaatjenummer6)
Ze waren vooral geïnteresseerd in de zonsopkomst en zonsondergang, maar ook in de zenit (zon op zijn hoogste punt ten opzichte van de evenaar.) en antizenit (de zon op zijn laagst ten opzichte van de evenaar)
Maan
de inca's observeerde de maan om o.a hun maan kalender te kunnen berekenen. Deze kalender werd voornamelijk door het volk gebruikt. Het toenemen en afnemen van de maan werd gebruikt om maandelijkse cyclussen te berekenen, waar de tijdperiodes voor de inca feesten op gebaseerd werden.
Zilver werd gezien als de tranen van de maan.
de maan
De melkweg
Inca's noemden de melkweg : MAYU dat betekend ' hemelse rivier', en zijn seizoensgebonden posities aan de nachthemel vormen het uitgangspunt voor veel kalender berekeningen.
Uitgaand van de melkweg werden er veranderingen op aarde in kaart gebracht, en aan de hand daarvan werden de dagen, seizoenen en jaren ingedeeld en werd er een rituele kalender vastgesteld.
In de melkweg waren naast de sterren en planeten, ook de 'donkere wolkbeelden' van even groot belang voor de inca's. Dit waren lege ruimten die werden gezien als donkere wolken tussen de sterren.
Het beste zijn deze 'wolken' in de Andes te zien op 21 maart, het begin van de herfst op het zuidelijk halfrond. Dan ligt de band van de melkweg hoog aan de hemel en strekt zich uit van het noordoosten tot aan het zuidwesten. Kort erna begint het regen seizoen.
- Als de donkere wolken heel scherp te zien zijn is dit slecht nieuws, want dan zal er weinig regen vallen.
- Zijn de wolken wat vager dan komt er veel regen en zal er een goede oogst volgen.
Het interpreteren van deze 'donkere wolken' is kenmerkend voor de inca astronomie.
De inca's noemden deze 'sterrenbeelden' naar dieren en beschouwden ze als een soort oerbeelden van de diersoorten op aarde.
de belangrijkste van deze 'donkere wolken' waren:
- Yacana ('volwassen lama')
- kleine lama,
- vos (vulpecula),
- yutu-yutu (de tinamou ,een soort patrijs),
- pad
- slang
Tot de belangrijkste lichtgevende hemellichamen in mayu behoorden:
- Collca ('graanschuur' bij ons ook wel bekent als de Plejaden),
- Orqo-cilay ('veel kleurige lama', een andere sterren groep.) Men geloofde dat deze sterren de koninklijke lamakudde beschermden.
- Chaska-qoylor ('hartige ster' ook wel bekend als Venus de morgenster)
Van deze speelde met name de plejaden een zeer grote rol.
Plejaden
De Plejaden werden Collica ('Graanschuur') genoemd door de inca's. Zij vormen onderdeel van de stier. Het is een heldere groep sterren die dicht bij elkaar staan. Ze staan op een afstand van 380 lichtjaren. Het is een sterrenhoop die uit honderden sterren bestaat, verspreid over een gebied aan de hemel ter grootte van drie keer de volle maan. Ze zijn blauw en omgeven door reusachtige gaswolken van waterstof, waaruit ze nog maar pas zijn ontstaan enkele miljoen jaren geleden. Het zijn zeer jonge sterren en erg heet.
de melkweg
In de Griekse mythologie stelden de plejaden zeven zussen voor Alcyone, Maia, Electra, Merope, Taygete, Celaeno, and Sterope, de dochters van Atlas en Pleione, Zij werden in sterren veranderd.
De inca's noemden de graanschuur waarschijnlijk de plejaden omdat zij een rol speelden bij het bepalen van de datum om de aardappelen te planten, aan het einde van de maand juni.
De zichtbaarheid van de plejaden hangt namelijk samen met de aanwezigheid van een dunne bewolking op een hoogte van tien tot zestien kilometer. Deze bewolking hangt weer af van de warmte van het El-Niño-jaar. In een warm jaar is er meer hoge bewolking, zijn de plejaden minder helder en begint het regenseizoen op de hoogvlakten van de Andes één tot anderhalve maand later.
Dat is ongunstig voor jonge aardappelen, die veel vocht nodig hebben. De huidige bevolking van Peru en Bolivia houden nog steeds de plejaden in de gaten in verband met de aardappelteelt.
De inca's berekenden aan de hand van de bewegingen van deze hemellichamen allerlei biologische cyclussen en baseerden daarop de zorg voor hun gewassen en lamakuddes.
De praktische observaties en toepassingen waren verweven met de astronomie. Zo vielen de solstitia (ook wel zonnewende genoemd) van Mayu samen met de natte en droge seizoenen in de Andes.
De hemelse rivier kon zo de waterloop op aarde voorspellen.
De 'donkere wolk' Lama (Yacana) werd geassocieerd met de god Apu Illapu, de regen gever, een agrarische god.
de Inca´s geloofden dat het zijn schaduw was.
Men geloofde ook dat hij het op aarde liet regenen van uit de hemelse rivier Mayu.
En als Lama rond middernacht verdween dacht men dat hij dan op aarde ging drinken om zo overstromingen tegen te gaan. In oktober, in het droge seizoen, gaf men daarom zwarte lama's weinig te eten, zodat ze gingen huilen en de goden meer water voor de gewassen gaven
De beweging van de Mayu werden verder weerspiegeld in de verdeling van het incarijk in 4 delen, tahuantinsuyu, en de oriëntatie van de vier hoofdwegen die vanuit Cuzco [de hoofdstad] naar deze delen liepen: Zij stemden overeen met de assen van de melkweg.
Een gebed van de Inca´s
Hoor mij aan, vanuit de bovenzee waar je verblijft,
vanuit de onderzee waar je bent.
Schepper van de wereld boetseerder van de mens, Heer van alle Heren,
jou zoek ik met mijn ogen die wanhopig verlangen je te zien of louter begeren je te kennen
want als ik je zie, als ik je ken
als ik je beschouw,
als ik je begrijp,
zul jij mij zien en zul jij mij kennen.
De zon, de maan,de dag, de nacht, de zomer, de winter,
gaan niet vergeefs,
in vaste regelmaat,
naar de aangewezen plaats
en komen ter bestemder tijd aan
Je koninklijke scepter
neem je overal met je mee.
Hoor mij aan,
luister naar mij.
Laat mij niet moe worden,
laat mij niet doodgaan.
