Vitaminesupplementen: zin of onzinVeel mensen slikken vitaminepillen, poeders en bruistabletten. Een extra stoot vitamines is toch gezond? En baat het niet, het schaadt zeker niet, toch? Speciale groepen mensen hebben inderdaad baat bij vitaminesupplementen. Maar voor het gros heeft het geen nut. Hevige vitaminegebruikers lopen zelfs kans op een vergiftiging.
Wat zijn vitamines?
Vitamines zijn onmisbaar bij de stofwisseling. Anders worden we ziek. Ook dieren hebben vitamines nodig om gezond te blijven. Maar zij hoeven daar niet per se sinaasappels voor te eten. Vitamine C bijvoorbeeld, kunnen zij zelf aanmaken. De mens mist dit vermogen, zodat wij volledig afhankelijk zijn van vitamineopname via ons voedsel.
Vet- en wateroplosbare vitamines
Alle vitamines zijn in twee groepen in te delen: de vetoplosbare vitamines en de wateroplosbare vitamines. Vitamines A, D, E en K zijn vetoplosbare vitamines. Het lichaam slaat deze op in de lever en in vetweefsel. Als we dan eens een tekort hebben, kan dit voorraadje aangesproken worden. Het vitamine B-complex en vitamine C zijn wateroplosbare vitamines. Het lichaam slaat deze niet op. Een eventueel overschot aan wateroplosbare vitamines gaat er via de urine weer uit.
Zijn vitaminesupplementen nuttig?
Met een gevarieerd eetpatroon krijgen de meeste mensen voldoende van alle vitamines binnen. Toch kunnen er bij speciale groepen mensen tekorten optreden:
Mannen boven de zestig en vrouwen boven de vijftig hebben baat bij extra vitamine D. Hun huid is minder goed in staat om onder invloed van zonlicht vitamine D aan te maken. Dit geldt ook voor mensen die overdag nauwelijks buiten komen of die hun huid bedekken. Ook kinderen tot vier jaar, zwangere vrouwen, zogende moeders en mensen met een donkere huidskleur kunnen een vitamine D-supplement gebruiken.
Meer dan een op de vijf ouderen heeft een tekort aan vitamine B12. Dit komt door een slechtere opname van de vitamine door het lichaam.
Zuigelingen die uitsluitend borstvoeding krijgen, hebben extra vitamine K nodig omdat dit in moedermelk niet voldoende aanwezig is. In zuigelingenvoeding zit wel altijd voldoende vitamine K, dat is via de Warenwet zo geregeld.
Foliumzuur (vitamine B11) is raadzaam voor vrouwen die zwanger willen worden of zwanger zijn en vrouwen die borstvoeding geven. Een tekort aan vitamine B11 kan bij het ongeboren kind leiden tot een 'open ruggetje'.
Mensen die veel alcoholdrinken, krijgen makkelijk een tekort aan vitamine B1. Dit leidt onder meer tot het syndroom van Korsakov.
Waarom we slikken
Als je niet tot bovenstaande 'risicogroepen' behoort, hoef je dus geen vitaminesupplementen te slikken. Ook niet als je een dagje ongezond eet. Ernstige vitaminetekorten komen in ons land nauwelijks voor. Veel producten bevatten toegevoegde vitamine C als conserveringsmiddel (E300) en de laatste jaren krijgen steeds meer etenswaren extra vitamines toegevoegd.
Toch slikken veel mensen regelmatig een vitaminesupplement. Zoals extra vitamine C omdat dit verkoudheid of griep zou kunnen voorkomen. Maar uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat dit niet helpt voorkomen of genezen. Dat mensen zich er toch goed bij voelen, kan omdat je gelooft dat het werkt. Het zogenaamde placebo-effect. Schuldgevoel kan ook een reden zijn om supplementen te slikken. Hiermee compenseer je naar jouw idee slecht eten. Inderdaad, het is beter vitamines binnen te krijgen via een supplement, dan helemaal geen vitamines. Maar het is niet volwaardig. Gezond voedsel bevat naast vitamines namelijk nog vele andere belangrijke stoffen die niet in een vitaminesupplement zitten.
Baat het niet, dan schaadt het niet?
Veel mensen hebben het idee 'baat het niet, dan schaadt het niet'. Bij beperkt gebruik van vitaminesupplementen is dat inderdaad zo. Maar het is niet gezond om veel vitaminesupplementen te slikken. Vooral bij vetoplosbare vitamines (A, D, E en K) kan vrij makkelijk een vitaminevergiftiging ontstaan. Te veel vitamine D kan leiden tot nierschade en een te grote hoeveelheid vitamine A kan de lever beschadigen.
Wateroplosbare vitamines (B en C) leiden minder makkelijk tot vergiftiging, omdat overschotten via de urine het lichaam verlaten. Toch kunnen grote hoeveelheden vitamine C (meer dan 2000 milligram per dag) zorgen voor bijwerkingen als misselijkheid, braken, hoofdpijn en huiduitslag. Ook kunnen vitaminesupplementen de werking van medicijnen nadelig beïnvloeden. Overleg dus altijd eerst met je arts als je medicijnen gebruikt en vitaminesupplementen wilt slikken.
