'Licht goed om biologische klok gelijk te zetten'
LEIDEN - Mensen die maandagochtend 29 maart hun wekker vervloeken omdat ze nog niet willen opstaan, kunnen het beste meteen de gordijnen wagenwijd open doen.
Licht is goed om de biologische klok weer gelijk te zetten met de tijdzone, zegt hoogleraar neurofysiologie Joke Meijer van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC).
Komend weekeinde wordt de klok een uurtje vooruit gezet. Het weekeinde duurt hierdoor iets korter.
De maandagochtenddip is wetenschappelijk goed te verklaren. Al gaat de wekker op de gebruikelijke tijd, het lichaam is na het verzetten van de tijd nog niet klaar om op te staan. Voordat we wakker worden, maakt het bijvoorbeeld het hormoon cortisol aan.
Dit hormoon bereidt ons voor op activiteit. Dit doet het lichaam terwijl wij nog slapen. Ook andere processen worden al in gang gezet aan het einde van de slaap.
Avondmensen
In Nederland wordt de klok twee maal per jaar verzet. Over het algemeen hebben personen iets meer last van de overgang van de winter naar de zomer dan andersom; en avondmensen ondervinden meer hinder dan ochtendmensen.
Dat is niet zo raar omdat in oktober de tijd een uurtje wordt teruggedraaid, waardoor de dag langer duurt. Meijer: ''Onze biologische klok loopt wat trager dan 24 uur. Daarom hebben we de neiging om 's avonds de bedtijd uit te stellen en 's ochtends later op te staan. Veel mensen geven hier in het weekeinde aan toe. Veel mensen moeten dan op maandag 'resetten', hun klok versnellen en in de pas gaan lopen met het ritme in de buitenwereld.''
Beste medicijn
Hoeveel mensen niet kunnen wennen aan de tijdsverandering, is niet bekend. Volgens de hoogleraar moeten we het probleem niet groter maken dan het is. ''Het is niet erg en niet schadelijk. Het kan alleen lastig zijn.'' Vroeg opstaan en je blootstellen aan ochtendlicht is het beste en snelste medicijn, zegt ze.
Mensen die maandag wat langer in bed blijven, stellen de correctie van de biologische klok alleen maar uit. Zij krijgen op dinsdag alsnog de maandagochtendkater.
