Uitgegeven: 28 maart 2006 09:14
WAGENINGEN - De evolutie van planten en dieren kan leiden tot grote groepen 'dubbelgangers'. Wetenschappers van de Wageningen Universiteit vinden dat de evolutie vaak leidt tot meer van hetzelfde.
Marten Scheffer en Egbert van Nes hebben daarover een theorie gepubliceerd in het Amerikaanse tijdschrift Proceedings of the National Academy of Science (PNAS). Scheffer: "Er blijken twee manieren te zijn waarop soorten naast elkaar kunnen voortbestaan: door voldoende van elkaar te verschillen of juist voldoende op elkaar te lijken." Dat laatste lijkt vreemd.
Volgens Scheffer, hoogleraar aquatische ecologie en waterkwaliteitsbeheer, tonen computerexperimenten echter aan dat je soms minder concurrentie ondervindt naarmate je meer op je concurrent lijkt.
Virtuele wereld
Het Wageningse onderzoek is uitgevoerd in een virtuele wereld. In gesimuleerde evolutionaire experimenten die honderdduizenden generaties besloegen, zagen de onderzoekers dat soorten zich niet zoals verwacht regelmatig over de ruimte verdelen. In plaats daarvan groeperen ze zich telkens tot clusters van 'dubbelgangers' die onderling gescheiden worden door een stukje in de ruimte waar geen soorten zitten.
Dit verrassende patroon van regelmatig verdeelde 'hoopjes van soorten' wordt inderdaad gezien in de grootteverdeling van allerlei organismen variërend van vogels en muizen tot kevers en zoöplankton. Dit patroon is nooit afdoende verklaard.
Eigen plekje
De Wageningse wetenschappers bestrijden het klassieke beeld in de biologie dat zoveel plant- en diersoorten naast elkaar kunnen voortbestaan doordat iedere soort een duidelijk eigen plekje in de natuur, een zogenoemde niche heeft. Die theorie ontmoet echter steeds meer twijfels. De talloze boomsoorten in een tropisch regenwoud bijvoorbeeld, of de enorme aantallen verschillende algen in de oceanen lijken goeddeels dezelfde niche te bezetten.
"De veelheid aan vaak slechts subtiel verschillende soorten in de natuur blijkt echter juist van essentieel belang voor de stabiliteit", zegt Scheffer. "Die extra soorten vormen een verzekering in moeilijke tijden. Als een van de soorten door ziekte of ramp in de problemen raakt, kunnen andere soorten de ecologische rol blijven vervullen."
