Opnieuw veel regen
Meteoalarm.eu: waarschuwingen voor extreem weer in Europa
06 december 2007 - Tot vrijdagochtend komt er weer veel regen bij. Gemiddeld wordt zo'n 10 tot 20 mm verwacht, plaatselijk circa 25 mm. Ook andere landen in Europa maken natte tijden door: www.meteoalarm.eu heeft waarschuwingen uitstaan voor overvloedige regen.
De ozonsonde van het KNMI toont temperaturen van -80 graden boven De Bilt
Op verschillende plaatsen in ons land levert de eerste week van december naar schatting al zo'n 60 tot 80 mm op. Dat zijn hoeveelheden die normaal zijn voor de hele maand december. Ook komend weekeinde wordt nog heel wat regen verwacht en daarmee wordt de eerste decade (1-10 december) van de maand bijzonder nat. Regenrecord voor De Bilt voor de eerste decemberdecade is 86,4 mm in 1961 (zie voorlopig neerslagkaartje regen in december onder Verder lezen- tussenstand lopende maand).
Op veel plaatsen in Europa is het slecht weer met veel regen. Alanya in het zuiden van Turkije kreeg op 5 december 115 mm in 24 uur, Heraklion op Kreta noteerde 81 mm, terwijl het zuidwesten van Noorwegen zo'n 50 mm aftapte. Veel fraaier is het weer in het zuidwesten van Europa. Portugal en delen van Spanje profiteren al dagen van de vleugels van een hogedrukgebied dat er zorgt voor zon en warmte. De temperaturen liggen hier tussen 20 en 23 graden. Op de Canarische Eilanden is het met 22 tot 26 graden en bijna 10 uur zon per dag zelfs zomers. In ons land en de ons omringende landen is ook de komende dagen wisselvalligheid troef, pas volgende week lijkt het weer te stabiliseren. De temperatuur gaat dan ook iets omlaag, maar echt winterweer zit er voorlopig niet in.
Wel volop winter boven ons hoofd
Toch is de winter in de buurt: op slechts 25-26 kilometer boven ons hoofd is het volledig winter. Op 29 november zijn met een ozonsonde van het KNMI op deze hoogte zelfs temperaturen gemeten van onder de -80 graden Celsius! Normaal zijn zelfs midden in de winter zulke temperaturen zeldzaam. Als de lucht erg koud is kunnen er wolken in de ozonlaag ontstaan. Deze "Polar stratospheric clouds" of parelmoerwolken ontstaan meestal op een hoogte van 20-22 kilometer. Toch lijkt het volgens ozononderzoeker Marc Allaart van het KNMI niet waarschijnlijk dat er de komende dagen parelmoerwolken te zien zullen zijn. De koude plek zit te hoog in de atmosfeer. De lucht op 25 kilometer hoogte is zo dun dat het nog wel een graad of 10 kouder moet worden voordat zich daar wolken kunnen vormen (zie Nader verklaard-parelmoerwolken).
Astronomische winter begint vlak voor Kerst
Op zaterdag 22 december begint ook volgens de sterrenkundige kalender de winter. Om 7.08 uur bereikt het middelpunt van de zon het winterpunt van de ecliptica en staat de zon recht boven de Steenbokskeerkring op 23,5 graden Zuiderbreedte. Om praktische redenen werken weerkundigen voor het berekenen van klimatologische gemiddelden met seizoensindeling die uitgaat van drie opeenvolgende kalendermaanden. De wortels voor dat besluit liggen ver in de geschiedenis: de Societas Meteorologica Palatina, één van de eerste internationale weerorganisaties onder leiding van de Duitse keurvorst Karl Theodor nam dat besluit in 1780! Volgens de klimatologische indeling begint de winter dus op 1 december en duurt het seizoen volgend jaar tot en met de schrikkeldag 29 februari (zie Nader verklaard- begin van de winter).
Allerlei weetjes over de kalender en alles over de sterrenhemel zijn te vinden in de Sterrengids 2008 van de Stichting De Koepel in Utrecht (Externe links, sterrengids 2008).
Wintervoorspelling
Voorlopig is de winter in West-Europa aan het aardoppervlak van de kaart verdwenen. Volgens de experimentele maandverwachting hoeven we er zelfs tot Kerst weinig van te verwachten, maar zeker is dat natuurlijk niet. De laatste witte Kerst ligt meer dan een kwart eeuw achter ons. Wie zeker een witte Kerst wil meemaken kan het best afreizen naar het noorden van Finland. Het Finse KNMI geeft voor de noordelijke helft van Finland bijna 100% garantie op een sneeuwdek met een gemiddelde dikte van 30 tot 40 cm.
Of de rest van de meteorologische winter toch nog koud wordt is niet te zeggen. Voor Europa met zijn grillige weerbeeld zijn er weinig zinvolle winterverwachtingen op te stellen. Duidelijk is alleen dat door de opwarming van de aarde de kans op zachte winters en de daarmee samenhangende versterking van de westcirculatie toeneemt, en de kans op strenge winters dus afneemt. Het zachte weer waarmee december is begonnen is alweer een bevestiging van die trend. Het relatief warme water op de Atlantische Oceaan heeft overigens geen grote invloed op de landtemperaturen. Alleen in Scandinavië kan La Niña (relatief koud zeewater bij de evenaar) meer westenwind en dus zachter weer geven, dit effect is in Noord-Siberië het sterkst (zie Verder lezen- seizoensverwachting).
