Transportkou (extreme windchill)
26 januari 2010 - Zeer koude lucht, die met krachtige winden vanuit het vaste land van Rusland of Siberië geheel over land naar onze omgeving wordt aangevoerd, wordt ook wel transportkou genoemd. Onder dergelijke weersomstandigheden wordt het 's winters in ons land in korte tijd bijzonder koud en kan het overdag ook bij zonnig weer matig en in extreme situaties zelfs streng blijven vriezen.
Tabel voor bepaling van de gevoelstemperatuur volgens de Canadese JAG/TI methode die het KNMI hanteert
Voorwaarde voor een dergelijke situatie is de aanwezigheid van een zeer krachtig hogedrukgebied boven Noord-Rusland of Siberië tegenover lage luchtdruk boven Zuid-Europa. De drukverschillen zijn dan boven het Europese continent heel groot, waardoor over een omvangrijk gebied een krachtige oostelijke wind waait. Door de krachtige wind (windchill) is het voor het gevoel nog een stuk kouder dan de thermometer aangeeft en bij zeer lage temperaturen bestaat zelfs gevaar voor bevriezing van onbedekte delen van de huid.
De laagste gevoelstemperatuur sinds 1961 berekend op uurbasis volgens de Canadese JAG/TI methode is voorgekomen in het noorden en midden van het land op 14 januari 1987. Eelde en Twente hadden toen een gevoelstemperatuur van -28 graden, De Bilt -26 graden. Ook 31 december 1978 was een berenkoude dag met in het zuiden van het land gevoelstemperaturen van -26 graden. Op oudejaarsdag 1978 werd het openbare leven bovendien ontwricht door hevige sneeuwval en een harde tot stormachtige wind. De laatste zeer koude dagen maakte ons land mee rond de jaarwisseling van 1996/1997 toen De Bilt gevoelstemperaturen zijn opgetekend tussen -17 en -22 graden. Op 4 januari 1997 werd de Elfstedentocht verreden. Ook op 25 en 26 januari 1996 was de gevoelstemperatuur -19 graden.
Extreme doordringende kou met in De Bilt gedurende minstens een uur gevoelstemperaturen onder de -25 graden komt gebaseerd op een halve eeuw gegevens gemiddeld eens in de 33 jaar voor, eens in de twee jaar zakt de gevoelstemperatuur onder de -20 graden. Gemiddeld telt een jaar 3 dagen met gevoelstemperaturen onder de -15 graden. Op 10 dagen per jaar komt de gevoelstemperatuur onder -10 graden. Een hele dag onder -10 graden met een laagste gevoelstemperatuur onder -20 graden komt eens in de drie jaar voor.
Door de verder doorzettende opwarming van het klimaat wordt extreme kou steeds zeldzamer, maar ijskoude dagen blijven wel mogelijk. We raken er dus minder aan gewend waardoor de noodzaak van waarschuwingen onder zulke omstandigheden groter wordt.
