|
Meeste mensen gehoorzamen opdracht tot martelen
AMSTERDAM - Mensen zijn ook in deze tijd nog zo volgzaam dat ze andere personen zonder aarzelen een elektrische schok toedienen, als ze daartoe de opdracht krijgen van hogerhand.
Dat blijkt uit een nieuwe uitvoering van een omstreden experiment van psycholoog Stanley Milgram.
Onderzoeker Jerry Burger van Santa Clara University liet 29 mannen en 41 vrouwen een aantal mensen ondervragen die de rol van ‘verdachte’ speelden.
Als een van de verdachten een onbevredigend antwoord gaf, kregen de proefpersonen opdracht om hem een elektrische schok van 150 volt toe te dienen door op een knop te drukken.
Later werd hen ook gevraagd om hun gesprekspartners bloot te stellen aan stroomstoten van 450 volt, een sterkte die in theorie dodelijk kan zijn.
Onderzoek
Het experiment werd in 1961 voor het eerst uitgevoerd door Stanley Milgram aan de universiteit van Yale. Maarliefst 82,5 procent van de proefpersonen bleek destijds bereid om stroomstoten toe te dienen tot een maximum van 450 volt.
De stroomsignalen waren niet echt, maar acteurs wekten met toneelspel steeds de indruk dat ze onder stroom werden gezet.
Psychische problemen
Het onderzoek werd nooit eerder herhaald, omdat de deelnemers achteraf psychische problemen kregen door het idee dat ze daadwerkelijk een persoon hadden blootgesteld aan 450 volt.
Jerry Burger besloot zijn proefpersonen daarom alleen bij de stroomstoot van 150 volt op de knop te laten drukken. Hij vroeg ze daarna om ook een schok van 450 volt toe te dienen, maar liet ze die marteling niet daadwerkelijk uitvoeren.
Tijdens het aangepaste experiment bleek de overgrote meerderheid van de deelnemers (70 procent) weer bereid om de schokken van 450 volt los te laten op hun gesprekspartner.
Voorbeeld
De onderzoekers probeerden nog een voorbeeld te stellen door een acteur op het toneel te brengen die demonstratief weigerde om stroomschokken van meer dan 150 volt toe te dienen.
Maar ook dat voorbeeld bracht de meeste proefpersonen niet op andere gedachten. Ruim 60 procent bleef bij hun voornemen om zware stroomschokken toe te dienen.
“Het resultaat was verrassend en teleurstellend”, verklaarde Burger tegen persbureau Reuters. “Er heerste een idee dat mensen in 1960 misschien meer gehoorzaam waren dan nu en dat het resultaat van het experiment dit keer misschien anders zou uitvallen. Maar het lag niet aan de proefpersonen, mensen reageren nog steeds hetzelfde.”
