www.dezondag.be ZONDAG 14 SEPTEMBER 2008 | 33
Magazine
Deze week voelden verschillende
mensen in Waals-Brabant de
aarde schudden. Sinds juli werd
de regio getroffen door een 30-
tal bevingen. Inwoners beweren
dat deze laatste schok de hevigste
was. “Deze schokken hebben
op het eerste zicht niets
met elkaar te maken”, zegt Kris
Vanneste die als geoloog verbonden
is aan de Seismologische
dienst van de Koninklijke
Sterrenwacht van België. Soms
beïnvloedt de ene aardbeving
wel de andere. “Waar breuklijnen
en de geologische voorgeschiedenis
gekend zijn, kan je
gaan modelleren.”
Belgen hoeven niet meteen te panikeren,
zware aardbevingen komen
hier slechts met mondjesmaat voor.
Dat is meteen ook onze zwakte in
België. Op plaatsen waar aardbevingen
veelvuldig voor komen, zijn onderzoekers
veel beter in staat om bepaalde
voorspellingen te maken.
“Wij houden constant de seismische
activiteit in België in de gaten, maar
de enige regio waar we echt zicht
hebben op de breuklijnen is in Belgisch
Limburg”, vertelt Kris Vanneste.
“Verder weten we eigenlijk niet
welke breuklijnen er in België precies
actief zijn. Er loopt momenteel wel
een doctoraatsstudie over de Hoge
Venen en Noord-Frankrijk.” Telkens
er een aardbeving in België
plaatsvindt, wordt deze aangegrepen
als verder onderzoeksmateriaal.
VOORSPELLINGEN
De wetenschap is momenteel nog
niet in staat exacte voorspellingen te
doen rond aardbevingen. Toch kan
die dankzij de kennis van bepaalde
breuklijnen wel bepaalde plaatsen
aanduiden waar een verhoogde kans
op aardbevingen bestaat. “Zware
aardbevingen kunnen soms de oorzaak
zijn van nieuwe aardbevingen
op dezelfde of op een nabijgelegen
breuklijn”, aldus Kris Vanneste. “De
tsunami in de Indische Oceaan was
het gevolg van een aardbeving van
9,1 op de schaal van Richter. Die
ontstond door de wrijving tussen de
Indonesische en de Indische plaat.
Daardoor kwamen aanpalende delen
onder verhoogde spanning die dan
weer in een nieuwe aardbeving resulteerden
in maart 2005.” Een ander
voorbeeld situeert zich dichter bij
huis. “In augustus 1999 was er een
krachtige aardbeving in Izmit, gelegen
op de Noord-Anatolische breuk.
Een paar maanden later vond er door
de verhoogde spanning een nieuwe
aardbeving in Düzce plaats. Momenteel
zit er een verhoogde spanning op
de breuklijn rond Istanbul. Onderzoek
wijst uit dat er de komende dertig
jaar 62 % kans is op een zware
aardbeving, een kans van 32 % de
komende tien jaar.”
SPANNINGEN
Volgens de USGS, de seismologische
dienst van de Verenigde Staten,
schudt de aarde nu niet meer dan
vroeger. We hebben wel die perceptie
omdat er veel meer waarnemingen
zijn en er ook sneller bericht
wordt over aardbevingen. Het dodentol
loopt volgens het USGS
steeds hoger op dan vroeger. Jaarlijks
vinden gemiddeld 130.000 lichte
aardbevingen plaats met een kracht
hoger dan 3 op de schaal van Richter.
De zware aardbeving zoals die in Sichuan
in China wordt jaarlijks
slechts zeventien keer geëvenaard.
In de Verenigde Staten worden het
meest aardbevingen in Californië gemeten.
In Europa heb je de meeste
kans op aardbevingen in het Middellandse
Zeegebied. “Het Middellandse
Zeegebied vormt de plaatrand tussen
de Europese plaat en de Afrikaanse
plaat. Het is dan ook niet
meer dan normaal dat hier meer
aardbevingen plaatsvinden. Maar
vanaf de plaatrand kunnen ook spanningen
naar de breuklijnen in het
midden van de plaat – tot in België of
verder – worden getransfereerd”, zegt
Kris Vanneste.
MENSELIJKE FACTOR
De meeste aardbevingen ontstaan
door platentektoniek. Jaarlijks bewegen
aardplaten met een vast tempo.
Deze beweging wordt aangedreven
door de warmte vanuit het binnenste
van de aarde. “De beweging van de
aardplaten verloopt vrij langzaam.
Het gaat maar om enkele centimeter
per jaar. De plaatranden duwen geleidelijk
tegen elkaar waardoor ze
gaan breken, zo ontstaan heel vaak
aardbevingen.” Toch moet ook de
mens bij sommige aardbevingen – zij
het dan bij zeer lichte – met de vinger
worden gewezen. “Aardbevingen ten
gevolge van de invloed van de mens
hebben slechts een kracht van 3 à 4
op de schaal van Richter, maar ze komen
wel degelijk voor. In het noorden
van Nederland worden soms
schokken geregistreerd ten gevolge
van gasextractie. In Duitsland is de
mijnindustrie dan weer de boosdoener.
Het weghalen van grote stukken
gesteente heeft sowieso gevolgen op
de aardbodem. Wat ook tot plotse
schokken kan leiden, is de aanleg van
een stuwdam. Een plotse verhoging
van het gewicht – of net omgekeerd –
op de aardbodem kan lichte aardschokken
veroorzaken.” (maf/foto
bel)
Info : www.seismologie.be
